HAMBURG – 9 Kasım, Almanya yakın tarihinde pek çok önemli olayın kayda geçtiği bir gün. İlk Alman Cumhuriyeti’nin kuruluşundan Yahudilere saldırıların başladığı 1938’e kadar bu tarih takvim yapraklarındaki özel yerini korudu.

9 Kasım, Berlin Duvarının yıkılışının da yıldönümü. 41 yıllık bölünme, Berlin Duvarı’nın 1989 yılında yıkılmasıyla sembolik olarak son buldu, Almanya 3 Ekim 1990 tarihinde birleşerek yeniden tek bir devlet haline geldi. Almanya Demokratik Cumhuriyeti adındaki ikinci dikta rejiminin de Alman topraklarından kaybolmasıyla bütün Avrupa’daki sosyalist blok siyasi haritadan silindi. Doğu – Batı hasımlaşması sona erdi. 9 Kasım 1989 Alman ve Avrupa tarihinin gerçek anlamda kader günüydü.

9 Kasım tarihinin önemi bununla bitmiyor. Sosyal demokrat Philipp Scheidemann Almanya Cumhuriyeti’nin kuruluşunu da 9 Kasım 1918 günü Berlin’de ilan etti. Alman İmparatoru II. Wilhelm yönetimindeki mutlakıyet rejimi cumhuriyetin ilanıyla son buldu. Scheidemann, 9 Kasım 1918 yılında şunları söylüyordu:

“İşçiler ve askerler, bugünün tarihi öneminin farkında olun. Tarihte eşi benzeri görülmemiş bir ana şahitlik ediyoruz. Yapacak çok işimiz var. Her şey halk için, her şey halk tarafından. İşçi hareketinin zarar görmesine izin vermemeliyiz. Sadık olun, birlik olun ve görevinizin bilincinde olun! Monarşi sona erdi. Yaşasın Yeni Almanya Cumhuriyeti!”

41 yıllık bölünme, Berlin Duvarı’nın 1989 yılında yıkılmasıyla sembolik olarak son buldu.

1938 yılında kara gün

Genç Alman Cumhuriyeti kurulduğu günlerde büyük zorluklarla karşılaştı. Sol ve sağ görüşlü politikacılar bu zorlukları bir an önce ortadan kaldırmak istiyorlardı. Bu kez de 1923 yılının 9 Kasım’ında Hitler’in önderliğindeki nasyonal sosyalistler Münih’te başarısız bir darbe girişiminde bulundular.

Hitler’in 1933 yılında yasal yollardan iktidara gelmesinden sonra Yahudiler’in vatandaşlık hakları ellerinden alınmaya başladı. 1938 yılı 9 Kasımda Almanya’da pek çok sinagog yakıldı, Yahudilerin dükkânları kundaklandı. 100 Yahudi öldürüldü, yaklaşık 26.000 kişi toplama kamplarına götürüldü. Bir başka 9 Kasım’a isabet eden bu kara gün, “Reichskristallnacht” (Kristal gecesi) olarak anılır.

O gün, Nasyonal Sosyalist işçi cephesinin lideri Robert Ley kötü niyetlerini açıkça dile getirmekte beis görmüyordu:

“Yahudi düşecek ve düşmek zorunda, Yahudi yok edilmeli ve yok edilecek. Bu bizim en kutsal inancımız.”

Holocaust için start verilmişti. 1942 yılından itibaren milyonlarca Avrupa Yahudisi sistematik bir şekilde imha edilecekti.

Yahudilerin dükkanları yağmalandı (solda).  Sosyal demokrat Philipp Scheidemann Almanya Cumhuriyeti’nin kuruluşunu da 9 Kasım 1918 günü Berlin’de ilan etti.

1989 yılı dönüm noktası

Yahudilere yapılan saldırıların başladığı 9 Kasım 1938 Alman tarihinin en kara günlerden biriydi. Berlin Duvarı’nı yıkıldığı 9 Kasım 1989 ise özellikle dönemin doğu Almanya vatandaşları için hafızalardan silinemeyecek kadar güzel bir gün oldu. Haftalardır sürdürülen protestolar ve diğer doğu bloğu ülkelerinin doğu Almanlara batı Almanya sınırlarını açmaları Sosyalist Birlik Partisi’nin yaşlı kadrolardan oluşan politbürosunu köşeye sıkıştırdı. Doğu Berlin’deki basın toplantısında dış seyahat kurallarının değiştiğinin ve derhal uygulanacağının duyurulmasından sonra binlerce Berlin’li duvara yığıldı. Ortak sevinç sınır dinlemiyordu:

“Önce tek tük geçişe izin veriyorlardı. Ama şimdi kapılar açıldı. Kimlik göstermeden ve kontrolsüz batıya geçilebiliyor. Yanıma kimlik bile almadım.”

Bu gecenin ardından geriye dönüş olamayacağı çabuk anlaşıldı. Berlin duvarına açılan ilk gedik bütün çürük sistemi aldı götürdü. Almanya 9 Kasım’da dördüncü kez tarih yazıyordu. Ama bu kez yazılan, mutluluk tarihiydi. Duvarın yıkılmasını ve yeniden birleşmeyi izleyen güçlükler de bu gerçeği değiştiremez. Doğu ile batı Almanya’ların gerçek anlamda birleşmesinin, tek devlet çatısı altına girmekten çok daha uzun süreceği anlaşılıyor. (Deutsche Welle)